Rioja is als wijngebied een sterk “merk”, met een hoge bekendheid onder de consument wereldwijd. 62% van de Rioja productie wordt in Spanje zelf verkocht en het Verenigd Koninkrijk is veruit de grootste exportmarkt, op grote afstand gevolgd door Duitsland, de VS, Zwitserland en China. Nederland staat buitenlandse verkopen op plaats nummer 6. Mede met het oog van de ontwikkelingen in de huidige en nieuwe exportmarkten wil de Consejo Regulador (het regulerende rioja orgaan) de juiste beslissingen nemen en koerswijzigingen in zijn strategie doorvoeren om de markt beter te kunnen bedienen. Het belangrijkste doel daarbij is om Rioja als kwaliteits gebied “top of mind” te houden, en maken, bij zoveel mogelijk consumenten.

Hier eerst even droge cijfertjes….

Eerste DO en DOC van Spanje

Rioja was de eerste DO, herkomstbenaming, voor kwaliteitswijn in Spanje (sinds 1925) en werd in 1991 ook de allereerste DOCa (Denominación de Origen Calificada) waarbij het tot op de dag van vandaag maar één andere regio naast zich hoeft te dulden (de Priorat, sinds 2001/02). Rioja is al jarenlang een sterk merk.

Waar staat het huidige Rioja voor? De Riojastreek heeft zich altijd onderscheiden met houtgerijpte rode wijnen. Met name tempranillo, aangevuld met garnacha, mazuelo (carignan) en graciano. Centraal stond het classificatiesysteem op basis van opvoeding (crianza, traditioneel op Amerikaans eikenhout) en rijping. De categorieën zijn : Joven, Crianza, Reserva en Gran Reserva.

Het Nieuwe Rioja wil zich onderscheiden met traditie en diversiteit, daarnaast steeds meer met herkomst. Wat betreft diversiteit komt er zoals gezegd meer focus op witte wijn. Zowel van traditionele (viura, malvasía) als nieuwe inheemse (denk vooral aan tempranillo blanco, een natuurlijke witte mutatie van de tempranillo tinto) en internationale druivenrassen. Ook rosé en mousserend zullen meer ruimte krijgen.

Ontwikkeling van de witte wijnen (in 2012 nog 5%, in 2018 bijna 8% van het totale aantal van 389 miljoen verkochte flessen Rioja). Bij witte wijnen geldt uiteraard: minder rijping, snellere verkoop en sneller geld in het laatje…

Ontwikkeling herkomstbenaming (subzone, gemeente en het nieuwe “viñedo singular” concept.

Sterke focus op wijntoerisme (volgens CvC kan geen regio tippen aan Rioja als het gaat om bijzondere plekken om te bezoeken, denk aan het door Frank Gehry ontworpen hotel van Marqués de Riscal en bodega’s als Ysios, López de Heredia en Campo Viejo). Inderdaad zijn deze wineries echt de omweg waard!

Terroir

Nu steeds naast het onderscheid tussen traditionele en modern gemaakte Rioja zien we steeds meer de aandacht voor “terroirwijn”. Wijn met een nauwer afgebakende herkomst. Producenten begonnen vanaf de jaren 90 te experimenteren met minder houtinvloed, het gebruik van meer Frans in plaats van Amerikaans eikenhout en het maken van meer fruitgedreven en extractrijkere wijnen. Na de reactie van de modernisten die niet wilden dat het eikenhout alles bepaalde in de wijn, is er nu steeds meer vraag naar terroir wijnen.

Over het algemeen zijn de traditioneel dan wel moderner gemaakte Rioja’s namelijk blends – vaak van (deels) aangekochte druiven – uit verschillende wijngaarden, gemeenten of soms zelfs uit de drie subdistricten van Rioja: Rioja Alta, Alavesa en Baja. ‘Het is een goede zaak dat de Consejo, overigens zonder het vertrouwde crianzasysteem te verlaten, nu toestaat om op het label meer info over de herkomst toe te voegen.’

Meer aandacht en gewicht geven aan herkomst en terroir ziet men daarbij als belangrijk instrument. Daarom is onder andere in 2017 de nieuwe categorie Viñedo Singular in het leven geroepen.

Nieuwe categorie Viñedo Singular

Interessant is echter de nieuwe, additionele Viñedo Singular (single vineyard) vermelding, aangezien aan deze categorie ook een reeks strengere kwaliteitseisen verbonden is. Zo moeten de wijnstokken minimaal 35 jaar oud zijn, de druiven met de hand geplukt worden en worden de rendementen nog 20% strenger beperkt (rood max. 33 hl/ha, wit 45 hl/ha). De Consejo Regulador geeft als regulerend en controlerend orgaan garantiezegels af die de waarheid van de informatie op het etiket inclusief de herkomst garanderen.

Extra info voor de liefhebber:

• Rioja Alavesa  (Alavaprovincie)
  Dit gebied is goed voor ongeveer 21% van de totale oppervlakte in de Rioja- wijnstreek. Het is gelegen in het zuidelijke puntje van het Baskenland, langs de Franse route van de weg naar Santiago de Compostela.
  De wijnproductie van de Rioja Alavesa is beïnvloed  en bevorderd door de eeuwen heen, door religieuze ordes. De meeste wijngaarden in Rioja Alavesa zijn gelegen aan de voet van de Sierra de Tolono gebergte. De bodem is slecht, en bevat een hoog gehalte klei en kalksteen, zodat de wijnstokken zijn verder uit elkaar geplant. Wijnen die hier geproduceerd hebben een hogere zuurtegraad dan de andere Rioja subregio’s. De primaire soorten gebruikt in de rode wijnen van de Tempranillo en Graciano gebied zijn, terwijl Viura druiven worden gebruikt in de witte wijnen. De meeste wijngaarden gebruiken Alavesa Rioja Tempranillo, in combinatie met kleine hoeveelheden Viura druiven (minder dan 15% is toegestaan).
  Er heerst een Atlantische Oceaan klimaat.
• Rioja Alta: (noordwekstelijke hoogland)
  Eveneens voornamelijk Atlantische Oceaan klimaat en een bodem van kalkhoudende klei, wat klei en alluviale bodems 
• Rioja Baja (Navarra en La Rioja)
  Een droger en warmer klimaat en  ijzerhoudendeklei enalluvialebodems

WIJNTYPES EN ALCOHOLGEHALTES

• Wit: min. 10,5%
• Rosé: min. 10,5%
• Rood: min. 11%
  • Tinto joven (‘jonge rode’)
  • Sin crianza (‘zonder eik)
  • Rioja Tinto (wijnen die kort rijpen) 
    De 3 bovenstaande types worden allen na korte tijd gebotteld.
    De betere wijnen rijpen langer, meestal in Amerikaanse eiken vaten.
• Crianza:12 maanden eik + 12 maanden op fles,
• Reserva: 12 maanden eik + 12 maanden op fles,
• Gran Reserva: 24 maanden eik +36 maanden op fles,